ကြမ္းနဲ႔ကြမ္းယာ၀ါးတဲ့ဓေလ့ဟာ၊ျမန္မာအပါအ၀င္အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ေတာင္ပစိဖိတ္ကၽြန္းေဒသႏုိင္ငံေတြမွာေတြ႔ရတဲ့ဓေလ့ျဖစ္ပါတယ္။ဒါ့အျပင္ကမာၻအႏွံ႔အျပားကအိႏၵိယႏြယ္ဖြားေတြမွာလည္းေတြ႕ရပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ဒီဓေလ့ဟာလြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္၂၀၀၀ေလာက္ကတည္းကအိႏၵိယကေနျပန္႔ပြားလာခဲ့တာလုိ႔မွတ္တမ္းေတြကဆုိပါတယ္။(ျမန္မာ့ရုိးရာဓေလ့လုိ႔ဆုိခ်င္သူမ်ားစဥ္းစားစရာပါ) ကြမ္းယာမွာကြမ္းရြက္၊ကြမ္းသီး၊ထုံး၊ေဆးရြက္ၾကီး(ဗမာေဆး)တုိ႔အဓိကပါ၀င္ျပီးေနာက္ပုိင္းမွာအိႏၵိယက၀င္တဲ့အာေမႊး၊ႏုိင္တီႏုိင္းစတဲ့အေမႊးအၾကဳိင္မ်ဳိးစုံထည့္သြင္းလာၾကပါတယ္။ကြမ္းယာကုိအျပင္းေျပ၀ါးတဲ့သူက၀ါးတယ္။ ေဆးရြက္ၾကီးအာနိသင္နဲ႔လန္းဆန္းျပီးမအိပ္ခ်င္ေအာင္ဆုိျပီးစားတဲ့သူကစားတယ္။ေဆးလိပ္ျဖတ္ခ်င္လုိ႔ဆုိျပီးကြမ္းယာေျပာင္း၀ါးတဲ့သူေတြလည္းေတြ႕ဖူးပါတယ္။
နယ္မွာတုန္းကဆုိရင္ မနက္မုိးလင္းတာနဲ႔ကြမ္းယာနဲ႔စလုိက္တာညအိပ္ယာ၀င္မွပါးစပ္ထဲကကြမ္းယာကုိေထြးျဖစ္တယ္ဆုိတဲ့လူေတြအမ်ားၾကီးေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ လူေတြ ၾကဳိက္ျပီး၀ါးေနၾကတဲ့ကြမ္းယာဟာ၊သြားနဲ႔ခံတြင္းျပႆနာကစလုိ႔ အသက္အႏၱရာယ္အထိဒုကၡေပးႏုိင္တယ္ဆုိတာကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြ ေရာက္ေလရာ ေနရာတုိင္းမွာက်န္းမာေရးပညာေပးေျပာျပေလ့ရွိပါတယ္။တခ်ဳိ႕လည္း..အဖုိးအဖြားေတြလက္ထက္ကတည္းက၀ါးလာတာ..ဘာမွမျဖစ္ဘူး..ဆုိျပီးဆက္၀ါးၾကတာပါဘဲ။
အပ်င္းေျပဆုိျပီးစ၀ါးမိတဲ့သူေတြလည္းအလြယ္တကူမျဖတ္ႏုိင္ၾကေတာ့ပါဘူး။ကြမ္းယာရဲ႕အေပါ့ဆုံးဆုိးက်ဳိးေတြက၊သြားေတြအေရာင္ညစ္တာ၊ေၾကြလႊာျပဳန္းတီးတာ၊ ေမးရုိးအဆစ္ေရာဂါရတာ၊သြားေက်ာက္ေတြတည္ျပီးသြားဖုံးေရာဂါေတြရတာပါ။အသက္အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ဆုိးက်ဳိးေတြကေတာ့၊ခံတြင္းကင္ဆာ၊အစာမ်ဳိလမ္းေၾကာင္းကင္ဆာနဲ႔အသည္းကင္ဆာေရာဂါေတြျဖစ္ပါတယ္။
ကြမ္းရြက္ဟာေဆးဖက္၀င္အရြက္ထဲမွာပါေပမယ့္၊ကြမ္းသီး၊ေဆးရြက္ၾကီးနဲ႔အေမႊးအၾကိဳင္ေတြမွာႏုိင္ထရုိစမင္း၊အလ္ကာလြဳိက္နဲ႔ပုိလီဖီေနာဓာတ္ေတြအပါအ၀င္ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ျဒပ္ေပါင္းအမ်ဳိး
၃၀ေလာက္ပါ၀င္ပါတယ္။ ထုံးကခံတြင္းသားေတြကုိေလာင္ေစျပီး၊ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ဓာတ္ေတြအထဲစိမ့္၀င္ေအာင္အားေပးပါတယ္။ ကင္ဆာမျဖစ္ခင္အဆင့္မွာ၊ submucousfibrosisဆုိတဲ့ခံတြင္းသားလႊာေလးေတြအျဖဴေရာင္ေျပာင္းျပီးမာေက်ာလာတဲ့အေျခအေနကုိေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။တခ်ဳိ႕ဆုိပါးစပ္ဟလုိ႔မရေတာ့ေအာင္ဆုိးလာပါတယ္။ leukoplakia, oral lichenplanus လုိ႔ေခၚတဲ့အျဖဴေရာင္အကြက္ေတြပါးေစာင္သားနဲ႔လွ်ာေတြမွာျဖစ္တာလည္းရွိပါတယ္။ အဲဒီကေနတစစနဲ႔ကင္ဆာျဖစ္သြား ႏုိင္ပါတယ္။နယ္ေဆးရုံမွာတာ၀န္က်တုန္းကဒီလုိေက့စ္ေတြအမ်ားၾကီးေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။အားလုံးကြမ္းစားတဲ့သူေတြပါ။ကြမ္းကုိပါးေစာင္မွာျမဳံထားတတ္တဲ့သူေတြမွာပုိဆုိးပါတယ္။
ခံတြင္းကင္ဆာနဲ႔အစာမ်ဳိလမ္းေၾကာင္းကင္ဆာေတြျဖစ္ရင္ ေနာက္၅ႏွစ္အသက္ဆက္ရွင္ဖုိ႔အခြင့္အေရးဟာ ၆၀%ထက္မပုိေတာ့ပါဘူး။ မေသခင္
မွာလည္း၊ ဓာတ္ကင္ရတာကစလုိ႔ ေမးရုိးတခုလုံးလွီးထုတ္ပစ္လုိက္ရတာ၊လွ်ာျဖတ္ပစ္လုိက္ရတာစတဲ့ ကုသမွဳၾကီးေတြနဲ႔ၾကဳံရျပီး၊ အစားမစားႏုိင္
စကားမေျပာႏုိင္၊ တပိန္ပိန္တလွီလွီနဲ႔ နာက်င္တဲ့ေ၀ဒနာကုိမေသမခ်င္းခံစားၾကရရွာပါတယ္။
ကြမ္းယာ၀ါးတာနဲ႔အတူ၊ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊အရက္ေသာက္တာေတြကလည္းခံတြင္းနဲ႔အစာမ်ဳိလမ္းေၾကာင္းကင္ဆာေတြျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။သုေတသနေတြအရကြမ္းလည္း၀ါး ေဆးလိပ္လည္းေသာက္ရင္၊ကြမ္းစားဘဲစားတဲ့လူနဲ႔စာရင္ကင္ဆာျဖစ္ႏုိင္ေခ်၆ဆေလာက္ျမင့္ျပီး၊ကြမ္းစားေဆးလိပ္ေသာက္အရက္ေသာက္၃မ်ဳိးလုံးလုပ္ရင္ေတာ့ ၁၂၃ ဆ ျမင့္သြားပါတယ္။
Credit:myin-mo-oo.blogspot.com
